Pewnie zauważyliście, że różne obiektywy wyprodukowane w Związku Radzieckim mają różne logotypy. Jeśli zastanawialiście się nad tym, pewnie udało się wam dotrzeć do jakichś informacji, skąd pochodzą te obiektywy.
Żeby ułatwić poszukiwanie, tłumaczę tekst ze strony www.zenitcamera.com:Znaki przedsiębiorstw przemysłu optycznego ZSRR
Praktycznie wszystkie przedsiębiorstwa przemysłu optycznego Związku Radzieckiego były częścią kompleksu wojskowo-przemysłowego tego kraju. Przez długi czas niektóre fabryki nie miały nawet własnej nazwy publicznej i były wymienione tylko według numerów. W sowieckich katalogach pochodzenie różnych obiektywów, aparatów fotograficznych czy akcesoriów fotograficznych prawie nigdy nie było jawnie określone. Nawet z instrukcji nie zawsze można było "obliczyć" producenta i jego lokalizację. W związku z tym często niemożliwe jest ustalenie fabryki producenta bez znajomości logotypów, którymi oznaczano produkty. ¹
AOMZ (АОМЗ)
Azowska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 318 Azow(Азовский оптико-механический завод, №318, Азов)
Pryzmat Szmidta z wiązką światła. Stary znak fabryki.
Nowoczesny emblemat przedsiębiorstwa (istnieje również lustrzane odbicie znaku w stosunku do osi pionowej). Symbolika siłowego sprzężenia mechanicznego - fabryka produkowała jednostki dokowania dla technologii kosmicznej.
Arsenal (Арсенал)
Fabryka i związek producencki "Arsenal" - nr 784, Kijów, Ukraina(Завод и производственное объединение «Арсенал», №784, Киев, Украина)
Wega (Вега)
Umańska Fabryka "Wega", Umań, Ukraina(Уманский завод «Вега», Умань, Украина.)
Logotyp zastąpił znak związku fabryk "Arsenal", do których zaliczała się fabryka do 1995 roku. Powstały wewnątrz stylizowanego pryzmatu znak przedstawia literę V. Do 1995 roku fabryka znakowała swoje produkty symbolem "Asenal".
Wibrator (Вибратор)
Fabryka "Wibrator", Leningrad (Sankt-Petersburg)
(Завод «Вибратор», Ленинград (Санкт-Петербург))
Znak fabryki pojawia się na światłomierzach marki "Leningrad".
Wibroprzybór (Виброприбор)
Stowarzyszenie producenckie "Wibroprzybór", Kiszyniów, Mołdawia(ПО «Виброприбор», Кишинёв, Молдавия.)
Odwrócona litera V w trójkącie stylizowana na pik sygnału na oscyloskopie. Znak spotykany na pryzmatycznych filtrach efektowych.
WOMZ (ВОМЗ)
Fabryka Optyczno - Mechaniczna w Wołogdzie, Wołogda(Вологодский оптико-механический завод, Вологда.)
Litera "В" (ros. W) z przechodzącą przez nią wiązką światła stylizowaną na łuk ze strzałą. Początkowo przedsiębiorstwo nosiła nazwę: Fabryka Przyrządów Wołogda "Łucz" (Луч - promień) jako pododdział WOMZ. Tym znakiem zakład posługiwał się do końca lat 80.
Geodezja (Геодезия)
Fabryka "Geodezja" - nr 356, MoskwaЗавод «Геодезия», №356, Москва.
Pryzmat z wiązką światła przechodzącą dodatkowo przez dwie soczewki. Pierwotnie zorganizowane w 1911 roku w Sankt Petersburgu wojenne mechaniczne warsztaty, w których remontowano przyrządy geodezyjne. W latach 1918-1923 zakład ewakuowano do Taszkentu (obecnie na terenie Uzbekistanu), następnie przeniesiony został do Moskwy. W 1925 roku warsztat został przekształcony w fabrykę "Geodezja" należącą do trustu (forma koncentracji kapitałowej) "Geokartprom" (Геокартпром). Do drugiej wojny światowej fabryka specjalizowała się w lotniczym sprzęcie fotograficznym. W 1941 roku fabrykę ewakuowano do Swierdłowska (obecnie miasto nazywa się Jekaterynburg), gdzie w 1949 roku zmieniono profil produkcji na sprzęt radarowy oraz nadano nową nazwę "Vektor" (Вектор).
Geofizyka (Геофизика)
Fabryka Geofizyka - nr 217, nr 589, MoskwaЗавод «Геофизика», №217, №589, Москва.
Obraz pryzmatu z wcięciem dla montażu za pomocą klina, przez pryzmat idzie promień. Pomimo podobieństw nie jest to pryzmat Dove - znak KMZ, i nie część pryzmatu BK-90°, tak zwanego pantoflowego (башмачная призма). Znak używany od około 1937 roku po przeniesieniu do NKOP - Ludowy Komisariat Przemysłu Obronnego (Народный комиссариат оборонной промышленности). Od 1939 do NKW - Ludowy Komisariat Uzbrojenia (Народный комиссариат вооружения). Wcześniej używano symboli trustu Mechanika Precyzyjna WOOMP - Ogólnozwiązkowe Stowarzyszenie Przemysłu Optyczno - Mechanicznego (ВООМП - Всесоюзное объединение оптико-механической промышленности) z nazwą zakładu.
Ostatni logotyp. GOZ - Państwowa Fabryka Optyczna "Geofizyka" (ГОЗ — Государственный оптический завод «Геофизика»)
GOMZ (ГОМЗ)
Państwowa Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 349, Leningrad(Государственный оптико-механический завод, №349, Ленинград)
Pryzmat pentagonalny z przechodzącym promieniem. W 1962 roku fabryka weszła w skład Leningradzkiego Zjednoczenia Zakładów Optyczno - Mechanicznych (ЛООМП - Ленинградское объединение оптико-механических предприятий), które w 1965 roku przeobraziło się w ŁOMO (Ленинградское оптико-механическое объединение). Znak używany jako symbol Ogólnozwiązkowego Stowarzyszenia Przemysłu Optyczno - Mechanicznego (WOMP, w latach 1930-1936), również odwrócony do góry nogami.
Diaprojektor (Диапроектор)
Rohaczowska Fabryka "Diaprojektor", Rohaczów, Białoruś(Рогачёвский завод «Диапроектор», Рогачёв, Белоруссия)
Zenit (Зенит)
Optyczno - Mechaniczna Fabryka "Zenit", Wilejka, Białoruś(Оптико-механический завод «Зенит», Вилейка, Белоруссия)
Fabryka światłomierzy (Завод экспонометрических приборов)
Fabryka światłomierzy, Moskwa(Завод экспонометрических приборов, Москва)
Fabryka imienia Maslennikowa
Fabryka imienia Maslennikowa, ZIM, Kujbyszew (Samara)(Завод имени А.А. Масленникова (ЗИМ), Куйбышев (Самара))
Cyferblat przyboru z wskazówką wpisaną w pięciokąt. Podział skali ma kreślić umowną literę M. Zakład wytwarzał centralne migawki.
ZOMZ (ЗОМЗ)
Zagorska Fabryka Optyczno - Mechanicza - nr 355, Zagorsk (Siergijew Posad)(Загорский оптико-механический завод, №355, Загорск (Сергиев Посад))
IZOS (ИПЗ), IPZ (ИПЗ)
Iziumska Fabryka Szkła Optycznego, Iziumska fabryka przyborów im. Dzierżyńskiego - nr 353, Izium, Ukraina(Изюмский завод оптического стекла, Изюмский приборостроительный завод им. Дзержинского, №353, Изюм, Украина)
IOMZ (ИОМЗ)
Iziumska Fabryka Mechaniczno - Optyczna, Izium, Ukraina(Изюмский оптико-механический завод, Изюм, Украина)
Okulary w rombie (główna produkcja zakładu - soczewki okularów). Znak fabryki można zobaczyć na soczewkach makro dla dalmierzowych aparatów typu Fed-Leica
MMZ (ММЗ)
Fabryka nr 297 Narodowego Komisariatu Uzbrojenia po przeprofilowaniu w 1949 roku: Maryjska Fabryka Maszyn, Joszkar-OłaЗавод № 297 НКВ, после перепрофилирования в 1949 году: Марийский машиностроительный завод, Йошкар-Ола.
Pryzmat pentagonalny. Tak jak fabryka od sierpnia 1941 do 1946 roku zajmowała się tylko wojskową produkcją, wariant bez sierpa i młota nie był używany.
Prostokątny pryzmat z pokrywą i przebiegiem wiązki. Znak używany po 1946 roku przez 3 lata do oznaczania cywilnej produkcji (wielkoformatowe kamery pudełkowe typu FK (ФК), projektory filmowe)
KZA (КЗА)
Kijowska Fabryka Automatyki im. Hryhorija Petrowskiego, Kijów, Ukraina
Киевский завод автоматики им. Г.И. Петровского, Киев, Украина.
Symbolika przedsiębiorstwa wedle jego głównej produkcji nawiązuje do urządzeń sterujących bronią minowo-torpedową. Przedsiębiorstwo produkowało kamery filmowe marki Kiev Alfa, Киев Альфа.
KMZ (КМЗ)
Krasnogorska Fabryka Mechaniczna, Krasnogorska Fabryka im. Zwieriewa - nr 393, Krasnogorsk
Красногорский механический завод, Красногорский завод им. С.А. Зверева, №393, Красногорск
Pryzmat Dove. Pierwszy od początku fabryki znak z 1942 roku (pełny znak miał w zestawie znak sierpa i młota z pięcioramienną gwiazdą nad pryzmatem Dove ²
Obiektywy produkowane dla montażu w aparatach robionych w zakładach Arsenal mogły być oznaczane tylko marką Zorkij.
Różne warianty cyrylicą i alfabetem łacińskim, w starym stylu, obecnie nie używanym.
KOMZ (КОМЗ)
Kazańska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 237, Kazań(Казанский оптико-механический завод, №237, Казань.)
LZOS (ЛЗОС)
Lytkarinska Fabryka Szkła Optycznego - nr 233, Lytkarino
(Лыткаринский завод оптического стекла, №233, Лыткарино)
Wpisane w siebie stylizowane litery L (Л - trójkąt), O (okrąg) i S (С).
Fabryka akcesoriów Fotograficznych (Завод фотопринадлежностей)
Leningradzka Fabryka Akcesoriów Fotograficznych, Leningradzka Fabryka "Orgtechnika", Leningrad
(Ленинградский завод фотопринадлежностей, Ленинградский завод «Оргтехника», Ленинград.)
Stylizowana na cyferblat wskaźnika ze strzałką litera F (Ф).
ŁOMO (ЛОМО)
Leningradzkie Zjednoczenie Optyczno - Mechaniczne, Leningdrad (Sankt-Petersburg)
(Ленинградское оптико-механическое объединение, Ленинград (Санкт-Петербург))
Litera Ł stylizowana na iglicę gmachu Admiralicji. W pełniejszej wersji logotypu iglicę wieńczy łódź. Na obiektywach pojawiał się logotyp Łomo. Organizowane w 1962 roku Leningradzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Optyczno - Mechanicznych ŁOOMP (ЛООМП), w skład którego wchodził GOMZ (ГОМЗ), fabryka "Progress" (Прогресс), fabryka "Kinap" (Кинап) i doświadczalna fabryka optyczno - mechaniczna OOMZ (ООМЗ), w 1965 roku zostało przeobrażone w ŁOMO.
ŁOMZ (ЛОМЗ)
Leningradzka Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 350, Leningrad
(Ленинградский оптико-механический завод, №350, Ленинград)
Dwie soczewki. Fabryka powstała przez wydzielenie z fabryki "Bolszewik" (Большевик - Обуховский завод) produkcji optycznej. Fabryka istniała do momentu połączenia w Nowosybirsku z ewakuowaną fabryką nr 69.
MMZ (ММЗ)
Mińska Fabryka Mechaniczna im. Wawiłowa - nr 941, Mińsk, Białoruś
(Минский механический завод им. С.И. Вавилова, №941, Минск, Белоруссия)
Soczewka.
ZTM (ЗТМ), NPZ (НПЗ)
Fabryka Mechaniki Precyzyjnej - nr 19, nr 69, Krasnogorsk. Nowosybirska Fabryka Przyborów - nr 69, Nowosybirsk.(Завод точной механики, №19, №69, Красногорск.
Новосибирский приборостроительный завод, №69, Новосибирск)
Znak Pawszinskiego Zakładu Mechaniki Precyzyjnej⁴, uformowany w centralnej części pięciokąt równoboczny. Zakład mechaniki precyzyjnej ZTM (ЗТМ) - nr 19, NKOP (НКОП), później fabryka nr 69 im. Lenina NKW (НКВ), ewakuowany w 1941 roku z Krasnogorska do Nowosybirska i ostatecznie został nazwany NPZ (НПЗ). Większa część produkcji wojskowej znakowana była inaczej - zobacz: uwagi, punkt 2.
Później znak nabrał nieco innych proporcji. Co ciekawe, w tej formie znak wydaje się pasować proporcjami do obróconego pryzmatu Dove - symbolu Krasnogorskiej fabryki⁵.
OMZ (ОМЗ)
Fabryka Optyczno - Mechaniczna Głównego Oddziału Przemysłu Lokalnego, Leningrad(Оптико-механический завод Главного управления местной промышленности, Ленинград)
OOMZ (ООМЗ)
Doświadczalna Fabryka Optyczno - Mechaniczna "Russkije Samocwiety", Leningrad(Опытный оптико-механический завод «Русские самоцветы», Ленинград)
Przedsiębiorstwo powstało w 1936 roku jako eksperymentalne warsztaty produkcyjne w Centralnym Laboratorium Badawczym trustu Russkije Samocwiety. Od 1945 roku Doświadczalna Fabryka Optyczno - Mechaniczna trustu Russkije Samocwiety. Wchodziła w skład trustu do jego likwidacji w 1957 roku. W 1962 roku fabryka weszła w skład ŁOOMP (od 1965 roku ŁOMO).
Progress (Прогресс)
Fabryka "Progress" - nr 357, Leningrad(Завод «Прогресс», №357, Ленинград)
ROMZ (РОМЗ)
Rostowska Fabryka Optyczno - Mechaniczna, Rostów Wielki(Ростовский оптико-механический завод, Ростов Великий)
Techpribor (Техприбор)
Fabryka "Techpribor", Kazań (1941-1946), Leningrad (Sankt-Petersburg)(Завод «Техприбор», Казань (1941–1946), Ленинград (Санкт-Петербург))
Stylizacja litery A - Astra (w środku prawdopodobnie stylizowana litera T jako trójkąt). W późniejszym znaku z lat 60. pod znakiem pojawił się obraz szpuli magnetofonowej (fabryka w tym czasie produkowała magnetofony szpulowe marki "Astra"). W fototechnice znak można było spotkać na pneumatycznych samowyzwalaczach.
Toczpribor (Точприбор)
Charkowska Fabryka Przyborów Precyzyjnych "Toczpribor", Charków, Ukraina(Харьковский завод точного приборостроения, «Точприбор», Харьков, Украина)
SOMZ (СОМЗ)
Saławacka Fabryka Optyczno - Mechaniczna "Bierkut", Saławat(Салаватский оптико-механический завод («Беркут»), Салават)
UOMZ (УОМЗ)
Uralska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 217, Swierdłowsk (Jekatierinburg)(Уральский оптико-механический завод, №217, Свердловск (Екатеринбург))
Obraz pryzmatu z wcięciem dla montażu za pomocą klina, przez pryzmat idzie promień. Zakład został zorganizowany w 1941 roku na bazie części zakładu "Geofizyka" ewakuowanego z Moskwy na czas wojny. Od zakładu "Geofizyka" nr 217 przejął numer oraz symbolikę. W fototechnice znak spotyka się na pierwszych światłomierzach marki Sverdlovsk.
FED (ФЭД)
Charkowska Fabryka Maszyn "FED" - nr 3 NKWD, nr 296 NKAP, Charków, Ukraina
(Харьковский машиностроительный завод «ФЭД», №3 НКВД, №296 НКАП, Харьков, Украина)
W całej historii przedsiębiorstwa istniało wiele wariantów logotypu dla produktów cywilnych, ale wszystkie w taki czy inny sposób przedstawiały nazwę fabryki - inicjały Feliksa Edmundowicza Dzierżyńskiego.
FOZ (ФОЗ)
Teodozyjska Fabryka Optyczna, Teodozja(Феодосийский оптический завод, Феодосия)
Fotoprzybór (Фотоприбор)
Czerkaska Fabryka "Fotoprzybór", Czerkasy, Ukraina(Черкасский завод «Фотоприбор», Черкассы, Украина)
Юпитер
Optyczno - Mechaniczna Fabryka "Jupiter", Wałdaj(Оптико-механический завод «Юпитер», Валдай)
Uwagi:
W tekście zamiennie stosowano określenia znak, logotyp i inne, jednak w chwili obecnej prawidłowe jest pojęcie znaku towarowego. Należy wspomnieć, że różne terminy z zakresu oznaczania produktów mają odmienne znaczenia, które często są mieszane. Istnieje różnica między znakiem i marką. Logo czy logotyp to graficzne przedstawienie znaku towarowego, natomiast marka to nazwa.
¹ Niektóre nazwy fabryk nie zostały podane w całości. Współczesne nazwy i sukcesja przedsiębiorstw (po prywatyzacji i inne) nie były badane. Z nieoptycznych przedsiębiorstw o różnych profilach produkcji przytoczono znaki tych, które produkowały akcesoria lub komponenty do sprzętu fotograficznego. Większość znaków podano w formie schematycznej, która przenosi ideę konstrukcji, natomiast nie uwzględnia dokładnej grubości linii, kształtu strzałek, "opierzenia" i innych elementów przedstawianych znaków. Podobne warianty symboli przedsiębiorstw (z wyjątkiem zakładu w Krasnogorsku) również nie są tutaj podane jako zbyteczne. Nie podano również innych symboli, które nie były używane w etykietowaniu produktów fototechnicznych. Powyższa lista nie zawiera wszystkich przedsiębiorstw optycznych ani wszystkich marek producentów. Przynależność niektórych znaków pozostaje nieokreślona. Należy również zauważyć, że na produktach dla wojska często spotyka się inne znaki nie mające związku z producentem. Są to znaki arsenałów, remontowych służb itd.
² Pełny znak miał w zestawie obraz sierpa i młota z pięcioramienną gwiazdą - u wielu innych przedsiębiorstw z branży analogicznie oznaczano wojskowe produkty. W tym przypadku znak dla wojska nie może się pokrywać z cywilnym. Na dodatek do wojskowego znaku Charkowskiej Fabryki "FED" (nr 3 NKWD, a od początku 1941 roku nr 296 NKAP), można dodać wojskowej produkcji fabryki nr 69 NKOP i NKW (Krasnogorsk, później Nowosybirsk).
³ Ministerstwo Handlu Związku Radzieckiego, Urząd Rejestracji Znaków Towarowych. Certyfikat wyłącznego użytku znaku towarowego, sprawa Nr 4102. Klasa towaru: 34 - optyczne przybory. Właściciel praw autorskich: Państwowa Fabryka Związkowa nr 393, Ministerstwo Obrony Związku Radzieckiego. Wchodzi w życie z dniem 30 maja 1946, do 30 maja 1996 roku.
⁴ Wieś Pawszino i stacja kolejowa o tej samej nazwie na trasie z Rygi w kierunku Moskwy są częścią obecnego miasta Krasnogorsk.
⁵ W znakach zakładu, który później stał się NPZ (НПЗ - Новосибирский приборостроительный завод) i KMZ (КМЗ - Красногорский механический завод) występuje to samo źródło: symbolika niemieckiej firmy Optische Anstalt C. P. Goertz - trójkątny pryzmat z transformacją w pryzmat Dove. Trójkątne używane w lornetkach marki "Triëder". Nazwa oddziału wpisana jest w zarys kształtu pryzmatu, na przykład w trzech linijkach: К.П./ГЁРЦЪ./С.ПЕТЕРБУРГЪ, a pryzmat Dove wchodzi w schemat optyczny artyleryjskiej panoramy Goertza.
Ostatni logotyp
(C.P. Goerz American Optical Co.)
Źródło: http://www.zenitcamera.com/qa/qa-logos.html
