Czy fotografia analogowa jest droga?

Tak jak ciągnie wilka do lasu tak i starych fotografów zawsze będzie ciągneło do ciemni. Prawda, obróbka cyfrowa nie wymaga przygotowań, wielu sprzętów, aż takiej dokładności i takiej uwagi bo zawsze można wrócić do oryginalnie zapisanego pliku lub choćby kilka operacji cofnąć. Jednak to praca w ciemni daje, przynajmniej mi, więcej satysfakcji. I tak, po raz kolejny wracam do analogowej fotografii. W sumie ciężko to nazwać powrotem, bo nigdy nie zarzuciłem fotografii analogowej, nigdy nie wyprzedałem analogowych aparatów.

Porst CR-7, brandowana dla Niemiec Fujica AX-5

Ostatnio zauważyłem, że coraz mniejszą barierę stanowi dla mnie język i czytam oraz oglądam materiały w internecie w języku angielskim i rosyjskim, rozumiejąc wszystko bez większych trudności. Dzięki temu mam pełniejszy ogląd tego, co się dzieje na świecie z analogową fotografią. W ostatnich latach po chwilowym spadku popularności, do łask wracają klisze. Początkowo, kiedy do użytku weszły aparaty cyfrowe, wydawało się że "cyfra" wyprze z rynku całkowicie "analogi". Tym bardziej że aparaty cyfrowe stawały się coraz lepsze i taniały. Wiele firm produkujących klisze zmniejszały lub całkowicie rezygnowały z produkcji, w tym wszystkim znany Kodak zmniejszył asortyment. Od 2010 roku rynek materiałów analogowych powoli się restrukturyzował. W 2015 roku widać powrót popularności materiałów analogowych. Wystarczyło 10 lat, żeby materiały analogowe wróciły do łask. I bardzo fajnie, że oprócz aparatów cyfrowych możemy cieszyć się fotografią analogową.

Teraz przejdziemy do tytułowego pytania: czy fotografia analogowa jest droga?

Oglądając różne filmy na youtube.com trafiłem na ciekawy film Dymitra Morozowa, przedstawia on swoje wyliczenia wedle których wychodzi na to że fotografia analogowa jest tańsza od cyfrowej. Co prawda w Federacji Rosyjskiej struktura cen jest nieco inna, jednak po przeliczeniu wszystkiego w naszych warunkach wyszło na to że ów Rosjanin ma rację. Ale jak, przecież zdjęcia aparatem cyfrowym są za darmo?

No tak, ale sam aparat nie jest. Należy policzyć jego amortyzację, dlatego że cyfrówki wieczne nie są. Po pięciu czy siedmiu latach naprawa jest nieopłacalna i trzeba kupić następny aparat. Wiem coś o tym, naprawiałem ile się dało Nikona D50, którego miałem od 2006 roku. Niestety, kolejny element, który się zepsuł, przekracza już opłacalność naprawy. Dymitr policzył zakup aparatu, Paweł Kosenko rozwinął temat o zakup, użytkowanie przez np. dwa lata, następnie zmniejszenie ceny zakupu po sprzedaży aparatu. Tak czy siak cenę całego procesu należy policzyć razem ze sprzętem. Analogowe aparaty są w dzisiejszych czasach dużo tańsze.

Ja osobiście policzyłem to nieco inaczej, na przykładzie mojej sytuacji. Posiadam starą lustrzankę cyfrową, która nie ostrzy, bo zespuł się czujnik autofocusa, aparat oprócz tego wygląda już na mocno zużyty, bo też nie oszczędzałem go nigdy. Należałoby kupić już następny aparat. Wcześniej pozbyłem sie też obiektywów systemu Nikona do tego aparatu. Należałoby odbudować zestaw, przynajmniej stały obiektyw standardowy, szeroki, portretowy lub krótkie tele- i jakiś teleobiektyw rzędu 300 mm, ewenutalnie adapter do obiektywu M42, przy czym ostrzenie analogowymi obiektywami w cyfrówce, czyli bez dalmierza klinowego czy rastra mikropryzmatycznego jest katorgą.

Zdjęcie matówki analogowego aparatu,
 w środku dalmierz klinowy, dookoła raster mikropryzmatyczny

Oprócz tego mam małoobrazkowy aparat analogowy z zestawem obiektywów.

Stałoogniskowe:
28 mm /1:2,8
50 mm /1:1,2
135 mm /1:2,8
Zmiennoogniskowe:
35-70 mm / 1:3,5-4,5
75-200 mm /1:4,5

Jeślibym nie posiadał zestawu analogowego, pewnie byłbym w stanie taki zestaw kupić powiedzmy za 1000-2000 zł.

Obiektywy są półałtomatyczne (nastawy manualne, preselekcja przysłony, preselekcja czasu) bez autofocusa. Kupując cyfrówkę nie ma opcji kupić bez autofocusa, więc do porównania bierzemy aparaty wyposażone w automatyczne ostrzenie.

Najtańsze body lustrzanki cyfrowej to około 2000 zł, można oczywiście kupić taniej, ale jeśli dodamy kartę pamięci, to możemy uznać, że właśnie taką kwotę należy brać pod uwagę. Dodatkowo uczciwie podchodząc do tematu i wiedząc że wielkość matrycy lub materiału światłoczułego wpływa na zakres dynamiczny, należy wybrać aparat z pełną klatką, taki będzie kosztował od około 4500 zł.

Obiektywy do lustrzanki Nikon na podstawie wyników w wyszukiwarce Google:

28 mm /1:2,8 - 762 zł
50 mm / 1:1.2 - 5200 zł
135 mm /1:2,8 - 5950 zł

W zumach ciężej o odpowiedniki więc wybieramy podobne obiektywy:

Nikon NIKKOR Z 24-7 0 mm f/4 S - 3206 zł

Nikon AF-S NIKKOR 70-200 mm f/4G ED VR - 4769 zł

Ceny, które na szybko wyszukałem, można pewnie nieco uszczuplić szukając tańszych zamienników w Sigmie czy Tamronie, jednak w przypadku analogowego aparatu zestaw mam jednakowej japońskiej jakości, kupując nowy sprzęt chciałbym żeby był to zakup na lata.

Podsumowując zakup, system kosztowałby w takim przypadku 19 887 zł za obiektywy i ten zakup można uznać za bezterminowy, obiektywy odpowiednio szanowane raczej będą wieczne. Do tego dodajmy jeszcze aparat, który należy rozpatrywać jako coś co istnieje w okresie gwarancji, lub jako wartość która się zmniejsza wraz z zużyciem. Gwarancja standardowa dla Nikona to 24 miesiące. Można gwarancję rozszerzyć w różnych sklepach np. do 5 lat. I uznajmy, że żywotność tego sprzętu jest właśnie taka. To daje nam 21 887 w przypadku taniego body, 24 387 w przypadku pełnoklatkowego body. Jeśli więc wydamy nawet kwotę 1887- 4387 zł na aparat analogowy z zestawem obiektywów, to pozostałe 20 000 zł zostaje na materiały. Czyli biorąc pod uwagę 25 zł za wywowyłacz na 10 klisz czarno-białych  (ID11), 30 zł za utrwalacz na 18 klisz, 24 zł za kliszę HP5 Plus którą należy uważać za średnią w cenie, ale dobrej jakości błonę czarno-białą, wychodzi jedna wywołana błona w cenie 2,5 zł + 1,66 zł + 24 zł = 28,16 zł. To z kolei oznacza, że za pozostałe 20 000 wywołamy ponad 700 takich klisz, przez okres pięciu lat wychodzi ponad 140 błon rocznie. Oczywiście należałoby policzyć mniej klisz, więcej papieru i więcej pracować w ciemni lub policzyć skaner, którym będziemy digitalizować filmy. Można też policzyć filmy kolorowe, przy czym nie wiem, czy odważyłbym się oddawać filmy do zakładu, ponieważ jakość obróbki mocno spadła, a ceny bardzo wzrosły. Najpewniej około 1000-2000 zł dałbym za procesor do obróbki filmów. Wtedy trzeba by było też policzyć koszt zakupu i obróbki diapozytywu lub negatywu i skanera.

Na podstawie powyższych wyliczeń można jednak wyciągnąć wnioski, że fotografia analogowa może nie jest tania, ale zdecydowanie jest tańsza od cyfrowej. Wiemy już też, że aby zacząć, nie trzeba wydawać od razu dużych pieniędzy.

Ilford HP5 Plus to jeden z moich ulubionych negatywów

Na pewno można powiedzieć, że analogowa fotografia uczy pokory, cierpliwości i zmusza do myślenia, od momentu naciśnięcia spustu bowiem cały czas analizujemy wszystkie parametry środowiska i zastanawiamy się, czy było optymalnie. Czy dało się zrobić lepiej. Na pewno więcej uwagi przywiązujemy do każdego naciśnięcia spustu migawki, a obraz powstaje tam gdzie powinien, czyli najpierw w głowie fotografa.

Forum fotografii analogowej aparaty-tradycyjne.net

Informacja dla wszystkich miłośników analogowej fotografii. Jest szansa na odzyskanie forum fotografii analogowej, jakim było przez lata forum aparaty-tradycyjne.net. Oprócz powrotu, zdaje się, zmieni się forma. Wygląda na to, że będzie to stowarzyszenie, a to już może mieć moc. Jest szansa na organizowane plenery, jest szansa na wystawy fotografii analogowej. Trzymam kciuki aby się udało. Przez lata byłem cichym obserwatorem forum, chociaż miałem też nieco aktywniejsze okresy. Zawsze jednak warto było zajrzeć, chociażby po to, żeby popatrzeć na ziarniste czarno-białe fotografie, które mają swój charakter nie do podrobienia.

Loga i logotypy radzieckich fabryk optycznych.

Pewnie zauważyliście, że różne obiektywy wyprodukowane w Związku Radzieckim mają różne logotypy. Jeśli zastanawialiście się nad tym, pewnie udało się wam dotrzeć do jakichś informacji, skąd pochodzą te obiektywy.

Żeby ułatwić poszukiwanie, tłumaczę tekst ze strony www.zenitcamera.com:

Znaki przedsiębiorstw przemysłu optycznego ZSRR

Praktycznie wszystkie przedsiębiorstwa przemysłu optycznego Związku Radzieckiego były częścią kompleksu wojskowo-przemysłowego tego kraju. Przez długi czas niektóre fabryki nie miały nawet własnej nazwy publicznej i były wymienione tylko według numerów. W sowieckich katalogach pochodzenie różnych obiektywów, aparatów fotograficznych czy akcesoriów fotograficznych prawie nigdy nie było jawnie określone. Nawet z instrukcji nie zawsze można było "obliczyć" producenta i jego lokalizację. W związku z tym często niemożliwe jest ustalenie fabryki producenta bez znajomości logotypów, którymi oznaczano produkty. ¹

AOMZ (АОМЗ)

Azowska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 318 Azow
(Азовский оптико-механический завод, №318, Азов)

Pryzmat Szmidta z wiązką światła. Stary znak fabryki.

Nowoczesny emblemat przedsiębiorstwa (istnieje również lustrzane odbicie znaku w stosunku do osi pionowej). Symbolika siłowego sprzężenia mechanicznego - fabryka produkowała jednostki dokowania dla technologii kosmicznej.

Arsenal (Арсенал)

Fabryka i związek producencki "Arsenal" - nr 784, Kijów, Ukraina
(Завод и производственное объединение «Арсенал», №784, Киев, Украина)

Pryzmat stylizowany na kształt litery A.

Wega (Вега)

Umańska Fabryka "Wega", Umań, Ukraina
(Уманский завод «Вега», Умань, Украина.)

Logotyp zastąpił znak związku fabryk "Arsenal", do których zaliczała się fabryka do 1995 roku. Powstały wewnątrz stylizowanego pryzmatu znak przedstawia literę V. Do 1995 roku fabryka znakowała swoje produkty symbolem "Asenal".

Wibrator (Вибратор)

Fabryka "Wibrator", Leningrad (Sankt-Petersburg)

(Завод «Вибратор», Ленинград (Санкт-Петербург))

Litera V w trójkącie.
Znak fabryki pojawia się na światłomierzach marki "Leningrad".

Wibroprzybór (Виброприбор)

Stowarzyszenie producenckie "Wibroprzybór", Kiszyniów, Mołdawia
(ПО «Виброприбор», Кишинёв, Молдавия.)

Odwrócona litera V w trójkącie stylizowana na pik sygnału na oscyloskopie. Znak spotykany na pryzmatycznych filtrach efektowych.

WOMZ (ВОМЗ)

Fabryka Optyczno - Mechaniczna w Wołogdzie, Wołogda
(Вологодский оптико-механический завод, Вологда.)

Litera "В" (ros. W) z przechodzącą przez nią wiązką światła stylizowaną na łuk ze strzałą. Początkowo przedsiębiorstwo nosiła nazwę: Fabryka Przyrządów Wołogda "Łucz" (Луч - promień) jako pododdział WOMZ. Tym znakiem zakład posługiwał się do końca lat 80.

Współczesny znak. Stylizacja na trójsoczewkowy układ interferencyjny - skojarzenie z literą V.

Geodezja (Геодезия)

Fabryka "Geodezja" - nr 356, Moskwa
Завод «Геодезия», №356, Москва.

Pryzmat z wiązką światła przechodzącą dodatkowo przez dwie soczewki. Pierwotnie zorganizowane w 1911 roku w Sankt Petersburgu wojenne mechaniczne warsztaty, w których remontowano przyrządy geodezyjne. W latach 1918-1923 zakład ewakuowano do Taszkentu (obecnie na terenie Uzbekistanu), następnie przeniesiony został do Moskwy. W 1925 roku warsztat został przekształcony w fabrykę "Geodezja" należącą do trustu (forma koncentracji kapitałowej) "Geokartprom" (Геокартпром). Do drugiej wojny światowej fabryka specjalizowała się w lotniczym sprzęcie fotograficznym. W 1941 roku fabrykę ewakuowano do Swierdłowska (obecnie miasto nazywa się Jekaterynburg), gdzie w 1949 roku zmieniono profil produkcji na sprzęt radarowy oraz nadano nową nazwę "Vektor" (Вектор).

Geofizyka (Геофизика)

Fabryka Geofizyka - nr 217, nr 589, Moskwa
Завод «Геофизика», №217, №589, Москва.

Obraz pryzmatu z wcięciem dla montażu za pomocą klina, przez pryzmat idzie promień. Pomimo podobieństw nie jest to pryzmat Dove - znak KMZ, i nie część pryzmatu BK-90°, tak zwanego pantoflowego (башмачная призма). Znak używany od około 1937 roku po przeniesieniu do NKOP - Ludowy Komisariat Przemysłu Obronnego (Народный комиссариат оборонной промышленности). Od 1939 do NKW - Ludowy Komisariat Uzbrojenia (Народный комиссариат вооружения). Wcześniej używano symboli trustu Mechanika Precyzyjna WOOMP - Ogólnozwiązkowe Stowarzyszenie Przemysłu Optyczno - Mechanicznego (ВООМП - Всесоюзное объединение оптико-механической промышленности) z nazwą zakładu.

Ostatni logotyp. GOZ - Państwowa Fabryka Optyczna "Geofizyka" (ГОЗ — Государственный оптический завод «Геофизика»)

GOMZ (ГОМЗ)

Państwowa Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 349, Leningrad
(Государственный оптико-механический завод, №349, Ленинград)

Pryzmat pentagonalny z przechodzącym promieniem. W 1962 roku fabryka weszła w skład Leningradzkiego Zjednoczenia Zakładów Optyczno - Mechanicznych (ЛООМП - Ленинградское объединение оптико-механических предприятий), które w 1965 roku przeobraziło się w ŁOMO (Ленинградское оптико-механическое объединение). Znak używany jako symbol Ogólnozwiązkowego Stowarzyszenia Przemysłu Optyczno - Mechanicznego (WOMP, w latach 1930-1936), również odwrócony do góry nogami.

Diaprojektor (Диапроектор)

Rohaczowska Fabryka "Diaprojektor", Rohaczów, Białoruś
(Рогачёвский завод «Диапроектор», Рогачёв, Белоруссия)

Stylizowane litery Р (R) oraz Д (D) dookoła obiektywu (centralny okrąg)

Zenit (Зенит)

Optyczno - Mechaniczna Fabryka "Zenit", Wilejka, Białoruś
(Оптико-механический завод «Зенит», Вилейка, Белоруссия)

Stylizowane odwzorowanie bociana.

Fabryka światłomierzy (Завод экспонометрических приборов)

Fabryka światłomierzy, Moskwa
(Завод экспонометрических приборов, Москва)

Litery М (Moskwa) i Э (Экспонометр - światłomierz)

Fabryka imienia Maslennikowa

Fabryka imienia Maslennikowa, ZIM, Kujbyszew (Samara)
(Завод имени А.А. Масленникова (ЗИМ), Куйбышев (Самара))

Cyferblat przyboru z wskazówką wpisaną w pięciokąt. Podział skali ma kreślić umowną literę M. Zakład wytwarzał centralne migawki.

ZOMZ (ЗОМЗ)

Zagorska Fabryka Optyczno - Mechanicza - nr 355, Zagorsk (Siergijew Posad)
(Загорский оптико-механический завод, №355, Загорск (Сергиев Посад))

Sklejka z trzech soczewek, logo wykorzystywano do 1962 roku.

Stylizowane przestawienie oka (fabryka zaczęła specjalizować się w optyce medycznej, dokładniej optyce okulistycznej).

IZOS (ИПЗ), IPZ (ИПЗ)

Iziumska Fabryka Szkła Optycznego, Iziumska fabryka przyborów im. Dzierżyńskiego - nr 353, Izium, Ukraina
(Изюмский завод оптического стекла, Изюмский приборостроительный завод им. Дзержинского, №353, Изюм, Украина)

Pryzmat i kryształ obrazujące literę i. Znak IZOS - Iziumskiej fabryki szkła optycznego.

Litera И i soczewki. Znak IPZ- Iziumskiej fabryki przyborów.

IOMZ (ИОМЗ)

Iziumska Fabryka Mechaniczno - Optyczna, Izium, Ukraina
(Изюмский оптико-механический завод, Изюм, Украина)

Okulary w rombie (główna produkcja zakładu - soczewki okularów). Znak fabryki można zobaczyć na soczewkach makro dla dalmierzowych aparatów typu Fed-Leica

Okulary.

MMZ (ММЗ)

Fabryka nr 297 Narodowego Komisariatu Uzbrojenia po przeprofilowaniu w 1949 roku: Maryjska Fabryka Maszyn, Joszkar-Oła
Завод № 297 НКВ, после перепрофилирования в 1949 году: Марийский машиностроительный завод, Йошкар-Ола.

Pryzmat pentagonalny. Tak jak fabryka od sierpnia 1941 do 1946 roku zajmowała się tylko wojskową produkcją, wariant bez sierpa i młota nie był używany.

Prostokątny pryzmat z pokrywą i przebiegiem wiązki. Znak używany po 1946 roku przez 3 lata do oznaczania cywilnej produkcji (wielkoformatowe kamery pudełkowe typu FK (ФК), projektory filmowe)

KZA (КЗА)

Kijowska Fabryka Automatyki im. Hryhorija Petrowskiego, Kijów, Ukraina

Киевский завод автоматики им. Г.И. Петровского, Киев, Украина.

Symbolika przedsiębiorstwa wedle jego głównej produkcji nawiązuje do urządzeń sterujących bronią minowo-torpedową. Przedsiębiorstwo produkowało kamery filmowe marki Kiev Alfa,  Киев Альфа.

KMZ (КМЗ)

Krasnogorska Fabryka Mechaniczna, Krasnogorska Fabryka im. Zwieriewa - nr 393, Krasnogorsk

Красногорский механический завод, Красногорский завод им. С.А. Зверева, №393, Красногорск

Pryzmat Dove. Pierwszy od początku fabryki znak z 1942 roku (pełny znak miał w zestawie znak sierpa i młota z pięcioramienną gwiazdą nad pryzmatem Dove ²

Obiektywy produkowane dla montażu w aparatach robionych w zakładach Arsenal mogły być oznaczane tylko marką Zorkij.

Pryzmat Dove z przechodzącym promieniem. Znak zarejestrowany w 1946 roku ³, użytkowany jednak był dopiero od 1949 roku.

Pryzmat Dove z promieniem. Współczesna wersja loga.

Pełna współczesna wersja logotypu z nazwą zapisaną łacińskim alfabetem.

Różne warianty cyrylicą i alfabetem łacińskim, w starym stylu, obecnie nie używanym.

Współczesna wersja

KOMZ (КОМЗ)

Kazańska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 237, Kazań
(Казанский оптико-механический завод, №237, Казань.)

Pryzmat w kształcie połowy pięciokąta z promieniem. Możliwe, że w znaku zaszyfrowano literę K (w lustrzanym odbiciu w pionowej osi).

LZOS (ЛЗОС)

Lytkarinska Fabryka Szkła Optycznego - nr 233, Lytkarino

(Лыткаринский завод оптического стекла, №233, Лыткарино)

Wpisane w siebie stylizowane litery L (Л - trójkąt), O (okrąg) i S (С).

Fabryka akcesoriów Fotograficznych (Завод фотопринадлежностей)

Leningradzka Fabryka Akcesoriów Fotograficznych, Leningradzka Fabryka "Orgtechnika", Leningrad

(Ленинградский завод фотопринадлежностей, Ленинградский завод «Оргтехника», Ленинград.)

Stylizowana na cyferblat wskaźnika ze strzałką litera F (Ф).

ŁOMO (ЛОМО)

Leningradzkie Zjednoczenie Optyczno - Mechaniczne, Leningdrad (Sankt-Petersburg)

(Ленинградское оптико-механическое объединение, Ленинград (Санкт-Петербург))

Litera Ł stylizowana na iglicę gmachu Admiralicji. W pełniejszej wersji logotypu iglicę wieńczy łódź. Na obiektywach pojawiał się logotyp Łomo. Organizowane w 1962 roku Leningradzkie Zjednoczenie Przedsiębiorstw Optyczno - Mechanicznych ŁOOMP (ЛООМП), w skład którego wchodził GOMZ (ГОМЗ), fabryka "Progress" (Прогресс), fabryka "Kinap" (Кинап) i doświadczalna fabryka optyczno - mechaniczna OOMZ (ООМЗ), w 1965 roku zostało przeobrażone w ŁOMO.

ŁOMZ (ЛОМЗ)

Leningradzka Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 350, Leningrad

(Ленинградский оптико-механический завод, №350, Ленинград)

Dwie soczewki. Fabryka powstała przez wydzielenie z fabryki "Bolszewik" (Большевик - Обуховский завод) produkcji optycznej. Fabryka istniała do momentu połączenia w Nowosybirsku z ewakuowaną fabryką nr 69.

MMZ (ММЗ)

Mińska Fabryka Mechaniczna im. Wawiłowa - nr 941, Mińsk, Białoruś

(Минский механический завод им. С.И. Вавилова, №941, Минск, Белоруссия)

Soczewka.

ZTM (ЗТМ), NPZ (НПЗ)

Fabryka Mechaniki Precyzyjnej - nr 19, nr 69, Krasnogorsk. Nowosybirska Fabryka Przyborów - nr 69, Nowosybirsk.
(Завод точной механики, №19, №69, Красногорск.
Новосибирский приборостроительный завод, №69, Новосибирск)

Znak Pawszinskiego Zakładu Mechaniki Precyzyjnej⁴, uformowany w centralnej części pięciokąt równoboczny. Zakład mechaniki precyzyjnej ZTM (ЗТМ) - nr 19, NKOP (НКОП), później fabryka nr 69 im. Lenina NKW (НКВ), ewakuowany w 1941 roku z Krasnogorska do Nowosybirska i ostatecznie został nazwany NPZ (НПЗ). Większa część produkcji wojskowej znakowana była inaczej - zobacz: uwagi, punkt 2.

Później znak nabrał nieco innych proporcji. Co ciekawe, w tej formie znak wydaje się pasować proporcjami do obróconego pryzmatu Dove - symbolu Krasnogorskiej fabryki⁵.

Współczesny znak przedsiębiorstwa już nie kontynuuje początkowych założeń, wedle których powstawały poprzednie projekty loga.

OMZ (ОМЗ)

Fabryka Optyczno - Mechaniczna Głównego Oddziału Przemysłu Lokalnego, Leningrad
(Оптико-механический завод Главного управления местной промышленности, Ленинград)

Logotyp przedsiębiorstwa wewnątrz umownych płasko - wklęsłych soczewek.

OOMZ (ООМЗ)

Doświadczalna Fabryka Optyczno - Mechaniczna "Russkije Samocwiety", Leningrad
(Опытный оптико-механический завод «Русские самоцветы», Ленинград)

Przedsiębiorstwo powstało w 1936 roku jako eksperymentalne warsztaty produkcyjne w Centralnym Laboratorium Badawczym trustu Russkije Samocwiety. Od 1945 roku Doświadczalna Fabryka Optyczno - Mechaniczna trustu Russkije Samocwiety. Wchodziła w skład trustu do jego likwidacji w 1957 roku. W 1962 roku fabryka weszła w skład ŁOOMP (od 1965 roku ŁOMO).

Progress (Прогресс)

Fabryka "Progress" - nr 357, Leningrad
(Завод «Прогресс», №357, Ленинград)

Niezamknięty kontur soczewki płasko-wypukłej ma przypominać odwróconą literę P (П). Wariant loga używany do 1938 roku. Fabryka powstała w 1926 roku na bazie nieaktywnej fabryki "Promet" (Промет).

Płasko-wypukła soczewka. W czasie ewakuacji zakład był w Omsku, później wrócił do Leningradu.

ROMZ (РОМЗ)

Rostowska Fabryka Optyczno - Mechaniczna, Rostów Wielki
(Ростовский оптико-механический завод, Ростов Великий)

Stylizowane przedstawienie trzech kopuł i soczewki.

Techpribor (Техприбор)

Fabryka "Techpribor", Kazań (1941-1946), Leningrad (Sankt-Petersburg)
(Завод «Техприбор», Казань (1941–1946), Ленинград (Санкт-Петербург))

Stylizacja litery A - Astra (w środku prawdopodobnie stylizowana litera T jako trójkąt). W późniejszym znaku z lat 60. pod znakiem pojawił się obraz szpuli magnetofonowej (fabryka w tym czasie produkowała magnetofony szpulowe marki "Astra"). W fototechnice znak można było spotkać na pneumatycznych samowyzwalaczach.

Toczpribor (Точприбор)

Charkowska Fabryka Przyborów Precyzyjnych "Toczpribor", Charków, Ukraina
(Харьковский завод точного приборостроения, «Точприбор», Харьков, Украина)

SOMZ (СОМЗ)

Saławacka Fabryka Optyczno - Mechaniczna "Bierkut", Saławat
(Салаватский оптико-механический завод («Беркут»), Салават)

Dwa pryzmaty prostokątne tworzące kontur litery S.

UOMZ (УОМЗ)

Uralska Fabryka Optyczno - Mechaniczna - nr 217, Swierdłowsk (Jekatierinburg)
(Уральский оптико-механический завод, №217, Свердловск (Екатеринбург))

Obraz pryzmatu z wcięciem dla montażu za pomocą klina, przez pryzmat idzie promień. Zakład został zorganizowany w 1941 roku na bazie części zakładu "Geofizyka" ewakuowanego z Moskwy na czas wojny. Od zakładu "Geofizyka" nr 217 przejął numer oraz symbolikę. W fototechnice znak spotyka się na pierwszych światłomierzach marki Sverdlovsk.

Stylizowany obraz sowy.

FED (ФЭД)

Charkowska Fabryka Maszyn "FED" - nr 3 NKWD, nr 296 NKAP, Charków, Ukraina

(Харьковский машиностроительный завод «ФЭД», №3 НКВД, №296 НКАП, Харьков, Украина)

W całej historii przedsiębiorstwa istniało wiele wariantów logotypu dla produktów cywilnych, ale wszystkie w taki czy inny sposób przedstawiały nazwę fabryki - inicjały Feliksa Edmundowicza Dzierżyńskiego.

Początkowy logotyp.

Jedna ze starych wersji logotypu. Pojawia się przykładowo w 1949 roku.

Stylizacja nazwy na soczewkę, znaczek przypomina ten z produktów dla wojska (patrz poniżej).

Jedna z ostatnich wersji.

W przypadku produktów wojskowych, fabryka nie mogła używać własnego logotypu więc zastosowano inny znak, "rozerwana" soczewka nawiązuje do litery F (Ф).

FOZ (ФОЗ)

Teodozyjska Fabryka Optyczna, Teodozja
(Феодосийский оптический завод, Феодосия)

Logotyp marki OPTA.

Fotoprzybór (Фотоприбор)

Czerkaska Fabryka "Fotoprzybór", Czerkasy, Ukraina
(Черкасский завод «Фотоприбор», Черкассы, Украина)

Stylizowany rysunek sokołą (Sokół jest znakiem marki przedsiębiorstwa, samą nazwę nosi Centralne Biuro fabryki).

Юпитер

Optyczno - Mechaniczna Fabryka "Jupiter", Wałdaj
(Оптико-механический завод «Юпитер», Валдай)

Znak zawiera zaszyfrowaną literę Ju (Ю)

Uwagi:

W tekście zamiennie stosowano określenia znak, logotyp i inne,  jednak w chwili obecnej prawidłowe jest pojęcie znaku towarowego. Należy wspomnieć, że różne terminy z zakresu oznaczania produktów mają odmienne znaczenia, które często są mieszane. Istnieje różnica między znakiem i marką. Logo czy logotyp to graficzne przedstawienie znaku towarowego, natomiast marka to nazwa.

¹ Niektóre nazwy fabryk nie zostały podane w całości. Współczesne nazwy i sukcesja przedsiębiorstw (po prywatyzacji i inne) nie były badane. Z nieoptycznych przedsiębiorstw o różnych profilach produkcji przytoczono znaki tych, które produkowały akcesoria lub komponenty do sprzętu fotograficznego. Większość znaków podano w formie schematycznej, która przenosi ideę konstrukcji, natomiast nie uwzględnia dokładnej grubości linii, kształtu strzałek, "opierzenia" i innych elementów przedstawianych znaków. Podobne warianty symboli przedsiębiorstw (z wyjątkiem zakładu w Krasnogorsku) również nie są tutaj podane jako zbyteczne. Nie podano również innych symboli, które nie były używane w etykietowaniu produktów fototechnicznych. Powyższa lista nie zawiera wszystkich przedsiębiorstw optycznych ani wszystkich marek producentów. Przynależność niektórych znaków pozostaje nieokreślona. Należy również zauważyć, że na produktach dla wojska często spotyka się inne znaki nie mające związku z producentem. Są to znaki arsenałów, remontowych służb itd.

² Pełny znak miał w zestawie obraz sierpa i młota z pięcioramienną gwiazdą - u wielu innych przedsiębiorstw z branży analogicznie oznaczano wojskowe produkty. W tym przypadku znak dla wojska nie może się pokrywać z cywilnym. Na dodatek do wojskowego znaku Charkowskiej Fabryki "FED" (nr 3 NKWD, a od początku 1941 roku nr 296 NKAP), można dodać wojskowej produkcji fabryki nr 69 NKOP i NKW (Krasnogorsk, później Nowosybirsk).

³ Ministerstwo Handlu Związku Radzieckiego, Urząd Rejestracji Znaków Towarowych. Certyfikat wyłącznego użytku znaku towarowego, sprawa Nr 4102. Klasa towaru: 34 - optyczne przybory. Właściciel praw autorskich: Państwowa Fabryka Związkowa nr 393, Ministerstwo Obrony Związku Radzieckiego. Wchodzi w życie z dniem 30 maja 1946, do 30 maja 1996 roku.

⁴ Wieś Pawszino i stacja kolejowa o tej samej nazwie na trasie z Rygi w kierunku Moskwy są częścią obecnego miasta Krasnogorsk.

⁵ W znakach zakładu, który później stał się NPZ (НПЗ - Новосибирский приборостроительный завод) i KMZ (КМЗ - Красногорский механический завод) występuje to samo źródło: symbolika niemieckiej firmy Optische Anstalt C. P. Goertz - trójkątny pryzmat z transformacją w pryzmat Dove. Trójkątne używane w lornetkach marki "Triëder". Nazwa oddziału wpisana jest w zarys kształtu pryzmatu, na przykład w trzech linijkach: К.П./ГЁРЦЪ./С.ПЕТЕРБУРГЪ, a pryzmat Dove wchodzi w schemat optyczny artyleryjskiej panoramy Goertza.

Wspólny znak stosowany w oznaczaniu produktów firmy i jej oddziałów.

Ostatni logotyp
(C.P. Goerz American Optical Co.)


Źródło: http://www.zenitcamera.com/qa/qa-logos.html